- Τιτάν
- (Αστρον.). Ένας από τους 9 δορυφόρους του Κρόνου και ο λαμπρότερος. Είναι ορατός με τηλεσκόπιο μικρής έντασης ως αστέρας 8,3 μεγέθους. Ανακαλύφθηκε το 1655 από τον Χούιγκενς. Σε σειρά απόστασης από τον κεντρικό πλανήτη έρχεται έκτος και απέχει από αυτόν 1.211 000 χλμ. Η περιφορά του γύρω από τον Κρόνο συμπληρώνεται σε αστρική περίοδο 15 ημ., 22 ωρ., 41΄ 26,8’’. Η διάμετρός του είναι 4.184 χλμ.
* * *-άνος, ο / Τιτάν, -ᾱνος, ΝΜΑ, και Τιτάνας Ν και επικ. και ιων. τ. Τιτήν, -ῆνος, Αστον πληθ. οι Τιτάνες και Τιτᾱνεςμυθ. παιδιά τού Ουρανού και τής Γαίας, τεράστιου αναστήματος και κολοσιαίας δύναμης θεοί ή, κατά άλλη παράδοση, παιδιά ενός από τους Κούρητες και τής Τιταίας, τους οποίους ο Ζευς κατέρριψε στα Τάρταρανεοελλ.1. αστρον. ο μεγαλύτερος από τους δορυφόρους τού πλανήτη Κρόνου2. ως προσηγ. α) εντομολ. κολεόπτερο έντομοβ) μτφ. υπεράνθρωπος, γίγανταςαρχ.1. ο θεός Ήλιος («ἀλλ' ὅτ' ἐς Ὠκεανοῑο ῤόον βαπτίζετο Τιτάν», Ορφ.)2. ο Απόλλων ως θεός τού ηλιακού φωτός3. ένας κομήτης4. ως προσηγ. παιδεραστής5. φρ. «Τιτῆνι σιδήρῳ» — με το μαχαίρι με το οποίο οι Τιτάνες σκότωσαν τον Διόνυσο.[ΕΤΥΜΟΛ. Λ. σχηματισμένη με επίθημα -ᾶνες(πρβλ. Ἀθαμᾶνες, Ἀκαρνᾶνες) αβέβαιης ετυμολ. Η σύνδεση της λ. είτε με το ρ. τιταίνω «τιμωρώ» είτε με το ρ. τίνω / τίσις (οπότε η λ. θα είχε τη σημ.: «εκδικητές, τιμωροί») οφείλεται σε παρετυμολογία. Εξίσου παρετυμολογική φαίνεται και η σύνδεση τού ονόματος με το ρ. τίω «εκτιμώ, σέβομαι» (οπότε η λ. θα είχε τη σημ. «σεβάσμιοι»). Πιθανότερη είναι η άποψη ότι το όνομα είναι μικρασιατικής προέλευσης και αναφερόταν αρχικά σε θεότητες σχετικές με τον Ήλιο. Με τη λ. Τιτᾶνες, τέλος, συνδέονται πιθ. τα θεωνύμια Τιτώ και Τιθωνός και επίσης οι τ. τίταξ, τιτῆναι].
Dictionary of Greek. 2013.